Voorwoord Martien Baars. Een zomergriepje hield mij een paar dagen binnen en deed mij beginnen aan wat opruimen van grote stapels mappen en papieren over ultralopen. Ver kwam ik niet, want al snel stuitte ik op allerlei zaken, die ik geboeid doorlas en van een paar fotokopietjes dacht ik meteen: hè, dat is van het pre-Marathon Plus-tijdperk, en dus is dat zeker wat voor UltraNed ;-). Met onderstaand verslag van de RUN ’91 wordt onze mini-RUN-serie wat completer, en omvat nu ook het eerste jaar van het nieuwe parcours van 10 km in Winschoten en Heiligerlee. In de aanloop naar deze 16e RUN ging de oude Stichting RUN ter ziele – met flinke heibel – en werd de nieuwe Stichting Ultraloop Winschoten geboren, met Arie Hes als eerste voorzitter en Harm Noor als vice-voorzitter. Harm was al jaren microfonist tijdens de wedstrijd – hij debuteerde in de RUN ’85 – maar was ook verslaggever achteraf als vaste schrijver voor het KNAU-periodiek Atletiekwereld. Hij verzorgde de pagina met Flitsen Noord, en kreeg van de redactie eind tachtiger jaren ook de ruimte om ultralopen te verslaan – waaronder natuurlijk de enige 100 km van Nederland, de RUN in Winschoten. Zo kon hij ook in geestdriftige (maar niet overtrokken) woorden het succes van die allereerste RUN nieuw stijl verwoorden. Verrassingen zijn er altijd te over in dit soort ‘oude’ verslagen. Voor mij waren dat met name twee zaken: het bestaan van een heus boekje, door Smeets & Noor samengesteld, over de Nederlandse ultra van 1990, en het feit dat er al in 1991 ‘Nederlands kampioenen 100 km’ werden uitgeroepen.
{b}Santalov wint in recordtijd{eb}
{b}RUN 91 grandioos ultra-spektakel{eb}
{i}Harm Noor
Atletiekwereld nr 14, 25 september 1991, p.13 (en 31){ei}
{b}De zestiende uitgave van de Winschoter 100 km wegwedstrijd RUN was dit jaar in alle opzichten een grootse happening. Duizenden toeschouwers langs het parkoers, een uitzinnig publiek in de manifestatiehal, waar start, finish en alle doorkomsten waren gesitueerd, een recorddeelname aan de wedstrijd en estafette, een enthousiaste organisatie en een fantastisch wereldrecord van 6.26.20: dat waren wel de belangrijkste ingrediënten van een waar volksfeest in Winschoten en Heiligerlee. Enige dissonant in de gehele euforie rond RUN was het afzeggen van de zieke Bruno Joppen** en het wegblijven van de Russen Kononov, Korablin en Kopilov.{eb}
Twee dagen na RUN 91 verraste IAU-voorzitter Malcolm Campbell de RUN-organisatie met de mededeling dat de 6.26.20 van Santalov, een verbetering van het wereldrecord van de Brit Don Ritchie (6.28.11) was. De organisatie beschikte over een andere recordtijd. De mededeling leverde natuurlijk vreugde op bij de organisatie, maar een kritische kanttekening mag ook worden gemaakt: het wordt hoog tijd dat het ultralopen officieel wordt erkend en dat er licht komt in het diffuse gebied van officiële, officieuze, wel en niet erkende wereldrecords.
De wedstrijd kreeg door de vele wisselingen aan de kop een interessant verloop. Na wat inleidende schermutselingen, waarin de Pool Jan Szumiec zijn kamikaze-achtige start na 30 km met een inzinking moest bekopen en ver terug werd geworpen, brachten de Belg Jean Paul Praet en de Rus Konstantin Santalov kort voor het 30 kilometerpunt het uiteindelijke spel op de wagen, toen het duo de leiding van Szumiec overnam. Zij aan zij hielden zij het tempo hoog.
{b}Wereldstrijd{eb}
De wedstrijd leek in de zesde ronde beslist te worden toen Praet gemakkelijk bij Santalov vandaan liep. Gestaag bouwde Praet zijn voorsprong uit, die op tachtig kilometer al 3.05 minuut bedroeg. Niemand gaf nog iets voor de kansen van de Rus. Maar juist toen draaide Santalov de gaskraan helemaal open. Hij stormde naar voren en hij denderde kort voor de negentig kilometer over Praet heen. “Ik was helemaal verrast toen hij me passeerde. Ik kon hem niet meer volgen. Niet omdat ik de macht niet meer in de benen had, maar omdat ik een geweldige mentale dreun had gekregen. Deze inschattingsfout kostte mij de zege. Een volgende keer zal ik in de eindfase zeker drie minuten voorsprong op hem moeten hebben”, aldus Praet na afloop.
Als een 100 meterloper sprintte Santalov door een dolenthousiaste manifestatiehal. In de laatste ronde handhaafde hij zo’n hoog tempo dat Praet niet meer bij hem kon komen. Onder het daverend applaus van de 1500 toeschouwers finishte Santalov in 6.26.20, waarmee hij het wereldrecord van de Brit Don Ritchie (6.28.11) met bijna 2 minuten scherper stelde. Praet werd uiteindelijk tweede in 6.35.54, waarmee hij in die laatste ronde nog zo’n 9.30 minuut moest inleveren.
{b}Zweeds record{eb}
Op de derde plaats eindigde de regelmatig lopende 32-jarige Zweed Ulf Anderson. Met 6.43.38 snoepte Andersson niet alleen ruim 19 minuten van zijn PR af, maar hij vestigde ook nog eens een nieuw Zweeds record. Jan Szumiec herstelde zich fantastisch van zijn inzinking. Het resultaat was dan ook een vierde plaats in 6.56.57.
Wim van Dijke van Olympia uit Halsteren verraste vriend en vijand door in zijn eerste RUN met 6.59.20 direct maar onder de magische zevensuursgrens te duiken. Hij won het veteranenklassement, voor de Brit Stephen Moore (7.03.54) en de Tsjech Vaclav Kamenik (7.23.55). Peter Mann (Duitsland) was met 7.29.28 de sterkste Veteraan II, voor landgenoot Wolfgang Kahms (7.42.46) en de Nederlander Siem Deen (Vet. Ned., 9.24.02).
Bij de vrouwen bleven de Britse Sylvia Watson en Hilary Johnson met 8.24.05 en 8.50.53 onder de 9 uur. Met 9.25.22 werd de Deense Anni Loenstadt derde.
{b}Wheelerrecord{eb}
Bij de wheelers won Roelof Keen (GSC Amigo Emmen) in 5.22.41, waarmee hij een fantastisch nieuw Nederlands record vestigde. Hij stelde de oude limiet van Johan Reekers met bijna anderhalf uur scherper. Johan Reekers (ISV Hengelo) en Tonny Schreuder (GSC Amigo) bleven met 5.38.36 en 6.22.22 ook nog onder het oude record. Met 10 rolstoelers kwam er ook een record-aantal wheelers aan de start.
De organisatie kon tevens een record-aantal van ruim 100 estafetteploegen aan de start begroeten. In de diverse categorieën won AV’34 I Apeldoorn bij de atletiekteams in 5.42.40 en Aquilo’s rappe wichter bij de damesteams in 8.26.25.
{b}Pheidippides 90{eb}
Kort voor de start van de 100 km sololopers overhandigde Ton Smeets aan het aanwezige KNAU-bestuurslid Rien Stout het boekje Pheidippides 90, waarin de schrijvers Ton Smeets en Harm Noor een volledig overzicht geven van het ultra-seizoen 1990.
De belangstelling vanuit de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie voor RUN 91 was bijzonder groot. Interim-voorzitter Annie Schmitz Broekhoff, uniebestuurslid Rien Stout, SAE-voorzitter Thea Langen, de voorzitter van het district Noord Ger Smit, en de secretaris van de Nationale Jury Werkgroep Mathieu Kardurk gaven acte de présence bij deze jubileumkampioenschappen van de KNAU. Na afloop was hun mening over het gebeuren unaniem: een geweldig feest.
Interim-voorzitter Annie Schmitz zei vlak voor de uitreiking van de kampioenschaps-medailles: “Wanneer de RUN-organisatie komt met een goede onderbouwing van Nederlandse kampioenschappen voor de honderd kilometer, dan zijn wij vanuit de KNAU bereid daar over te praten.”
De Nederlandse kampioenen 100 km werden Emiel van Berkum bij de senioren, Wim van Dijke* bij de veteranen I, Siem Deen bij de Veteranen II en Jo Vos bij de Veteranen III.
{b}EK{eb} Tijdens een uitzending van Radio Winschoten verklaarde IAU-voorzitter Malcolm Campbell dat hij Winschoten zou voordragen voor het eerste Europees Kampioenschap 100 km in 1992. De beslissing hieromtrent valt pas in februari 1992.
———-
Noten van Martien Baars:
* Opvallend is dat ook toen al, in 1991, de beste Nederlander een veteraan was: Wim van Dijke (42 jaar) finishte in 6.59.20, voor Emiel van Berkum (36) 7.54.57 en Henk Noor (39) 7.55.59. Welke status die Nederlandse Jubileum Kampioenschappen precies hadden, is niet erg duidelijk. In het 25 Jaar RUN-boek (Noor, 2000) valt alleen te lezen: “De KNAU had aan de RUN ’91 de ‘Nederlandse Jubileum Kampioenschappen 100 kilometer’ toegewezen. De wedstrijd zou precies passen in het negentig jarig jubileum van de KNAU.” De uitslag zoals die hierboven wordt gegeven, ontbreekt echter geheel in het RUN-boek. En ook in het in datzelfde jaar verschenen dikke boek “1870-2000, 130 jaar atletiek in Nederland’, door Heere & Kappenburg samengesteld ter gelegenheid van het eeuwfeest van de KNAU, is niets terug te vinden over ‘Jubileum Kampioenschappen’.
** Bruno Joppen was de winnaar van de RUN ’87 in 6.49.06 en de winnaar van de RUN ’89 in 6.39.35 op het toenmalige parcours van 20 km. Hij is nooit op het nieuwe RUN-parcours van 10 km in actie geweest, toen niet in ’91 maar ook in de volgende jaren niet tijdens de eerste EK’s 100 km. In Atletiekwereld nr 9 (van 19 juni 1991, p.8) was al te lezen geweest: {b}Joppen stopt{eb}{i} Bruno Joppen gaat er mee stoppen. De ultralange afstandloper zet een punt achter zijn lange loopcarrière. Voor hem geen wedstrijden van 100 kilometer en langer meer, wel blijft hij de ‘korte’ afstanden (15-20 km) doen. Voor Joppen, die al enkele malen met succes aan het WK 100 kilometer meedeed, ging de training te veel tijd opslokken. Joppen wordt binnenkort vader en wil voor de gezinsuitbreiding meer tijd vrijmaken. “De training kostte me zoveel tijd, dat ik nauwelijks aan iets anders toekwam”, legt de Nijmegenaar zijn beslissing uit.{ei}
De RUN-organisatie had hem kennelijk toch over weten te halen nog één keer in Winschoten te starten en zo op het nieuwe parcours op waardige wijze afscheid te nemen en zijn ultra-carrière af te sluiten. Helaas, kort voor de start moest Joppen zich vanwege griep afmelden.
De successen van Joppen op het WK 100 km waren als volgt: in Torhout in 1987 tijdens het eerste WK 9e in 6.57.58, twee jaar later tijdens het WK in Parijs 2e in 6.48.52, en in 1990 tijdens het WK in Duluth (USA) weer 9e in 7.07.49.