{b}Ontwikkeling ultralopen wereldwijd{eb}
De Deutsche Ultramarathon Verein verwerkt veel uitslagen van wedstrijden over de hele wereld. De DUV telt afstanden vanaf 45 km als ultraloop. Van een land als Nederland worden 99% van de uitslagen verwerkt, van een aantal andere landen ligt dat aantal duidelijk lager. Ondanks dat de cijfers niet compleet zijn levert de database interessante informatie op.
In 2008 waren er volgens de statistieken van de DUV wereldwijd ruim 81.000 ultralopers (M/V). In 2018 was dat aantal gegroeid tot ruim 351.000 ultralopers. Met de aanname dat 25% van de uitslagen wereldwijd niet door de DUV worden verwerkt waren er in 2008 ca. 100.000 ultralopers en in 2018 ca. 440.000 ultralopers. Een aantal dat veel mensen zal verrassen. Ultralopen is niet zo exclusief als sommigen denken.
In 10 jaar tijd is het aantal ultralopers ruim 4 keer over de kop gegaan, een enorme groei. Die groei is voor een groot deel te danken aan de populariteit van het traillopen, maar zeker ook aan het steeds internationalere karakter van het ultralopen. Ultralopen is een wereldsport geworden. Frankrijk, de Verenigde Staten en Japan waren in 2018 de landen met de meeste ultralopers. Nederland is pas terug te vinden op plaats 34, waar het in 2008 nog in de top-20 stond. In België ligt het aantal ultralopers traditioneel wat hoger dan in Nederland en België is nog net terug te vinden in de top-20.
{b}Ontwikkeling ultralopen in Nederland{eb}
Voor het jaar 2008 heb ik op Ultraned een inventarisatie gemaakt van het aantal Nederlandse ultralopers. Ik kwam voor dat jaar uit op iets meer dan 400 ultralopers. Dat aantal werd met de cijfers uit de database van de DUV bevestigd. In 2008 zorgden 411 ultralopers voor 842 prestaties. Daarvan werden er 584 in Nederland gelopen en 258 buiten Nederland.
In 2013 waren er voor het eerst meer dan 1000 ultralopers in Nederland. In een jaar met de Zestig van Texel zorgden 1184 ultralopers voor 2437 prestaties. Daarvan werden er 1396 in Nederland gelopen en 1041 buiten Nederland. In de cijfers is de invloed van de Zestig van Texel duidelijk terug te zien en dan vooral bij het aantal prestaties wat door Nederlandse ultralopers in Nederland wordt gelopen.
In 2018 werden er een aantal Nederlandse wedstrijden afgelast of gestaakt. Dat had invloed op het totaal aantal geleverde prestaties en specifiek op het in Nederland gelopen prestaties wat daarmee ca. 150 lager lag. Het aantal ultralopers en prestaties lag lager dan in 2017 een jaar met de Zestig van Texel, maar hoger dan in 2016. Voor het huidige jaar 2019 valt te verwachten dat het aantal ultralopers en geleverde prestaties verder zal stijgen.
{b}Overzicht aantal Nederlandse ultralopers en aantal geleverde prestaties in de jaren 2008-2018:{eb}
2008 411 ultralopers – 842 prestaties – waarvan in Nederland 584 – waarvan in buitenland 258
2009 577 ultralopers – 1133 prestaties – waarvan in Nederland 832 – waarvan in buitenland 301
2010 507 ultralopers – 1061 prestaties – waarvan in Nederland 687 – waarvan in buitenland 374
2011 707 ultralopers – 1362 prestaties – waarvan in Nederland 921 – waarvan in buitenland 421
2012 746 ultralopers – 1600 prestaties – waarvan in Nederland 918 – waarvan in buitenland 682
2013 1184 ultralopers – 2437 prestaties – waarvan in Nederland 1396 – waarvan in buitenland 1041
2014 1256 ultralopers – 2651 prestaties – waarvan in Nederland 1366 – waarvan in buitenland 1285
2015 1672 ultralopers – 3269 prestaties – waarvan in Nederland 1770 – waarvan in buitenland 1499
2016 1645 ultralopers – 3288 prestaties – waarvan in Nederland 1550 – waarvan in buitenland 1738
2017 2062 ultralopers – 3663 prestaties – waarvan in Nederland 1669 – waarvan in buitenland 1994
2018 1919 ultralopers – 3456 prestaties – waarvan in Nederland 1300 – waarvan in buitenland 2156
NB. Er worden nog regelmatig oude uitslagen verwerkt in de database van de DUV. Die kunnen een kleine invloed hebben op de boven weergegeven cijfers.
{b}Nederlandse wedstrijden versus wedstrijden in het buitenland{eb}
Opvallend in de hierboven weergeven cijfers is dat vanaf 2013 de groei van het aantal in Nederland geleverde prestaties stabiliseert, waarbij het aantal sterk beïnvloed wordt door De Zestig van Texel. Het aantal geleverde prestaties in het buitenland neemt vanaf 2012 elk jaar duidelijk toe. De groei bij het ultralopen zit vooral in de trail. Hoewel er in de afgelopen periode veel trail wedstrijden in Nederland bij kwamen, kozen steeds meer Nederlandse ultralopers voor het buitenland. De Ardennen zijn dichtbij en ook in België werd het wedstrijdaanbod steeds groter. Het aantal Nederlandse ultralopers wat voor wedstrijden in de Alpen koos groeide als kool, mede door georganiseerde trailreizen van o.a. MudSweatTrails.
In 2018 liepen Nederlandse ultralopers samen 2156 prestaties buiten Nederland. Daarvan liepen zij er 708 in België en Luxemburg. De populairste buitenlandse wedstrijd was de Eiger trail, waar bij de diverse ultraloop onderdelen in totaal 125 Nederlandse lopers finishten. De Two Oceans Marathon was goed voor 55 Nederlandse finishers. Net als de Nederlandse marathonlopers kiezen veel ultralopers ongeacht hun niveau dus vaak voor een buitenlandse wedstrijd. Een bijzondere ervaring en een mooi excuus voor een aansluitende vakantie.
{b}Groeiend aanbod Nederlandse trailwedstrijden{eb}
Het wedstrijdaanbod op trailgebied is in Nederland de afgelopen periode sterk toegenomen. Waar in 2008 het aandeel van trail wedstrijden op 20% lag is dat aandeel inmiddels gestegen naar zo’n 65%. Oudere lopen met het nodige onverhard zijn/waren vanaf 1991 de Zestig van Texel, vanaf 1996 de Jan Knippenberg Memorial en vanaf 1999 het PieterROGPad.
De eerste Nederlandse wedstrijden die met een beetje goede wil als trail konden worden betiteld werden door Willem Mütze vanaf 2007 georganiseerd met Berg en Dal, Castricum en Limburgs Zwaarste. Limburgs Zwaarste kreeg in de daaropvolgende edities meer een trail karakter. In 2010 organiseerde Jan Strijker de Veluwezoomtrail, die in de eerste edities zeer gewild was bij de Nederlandse ultralopers. De Dutch Coast Ultra Run by Night wordt vanaf 2011 georganiseerd, een combi van strand en duin met een hoge mate van autonomie. Bertus van Elburg organiseert vanaf 2012 de Salland Trail die in de loop der jaren een groot succes is geworden en is qua deelnemers de grootste jaarlijks georganiseerde wedstrijd is geworden.
Tussen 2013-2017 organiseerde Peter ter Burg de Texel trail over ca. 50 km. Winfried Bats begon in 2014 met het organiseren van wat kortere trails tot en met 55 km en organiseert vanaf 2016 de Indian Summer Trail met afstanden tot 127 km. Vanaf 2015 organiseert Robin van Kinsbergen de Vuurtorentrail op Ameland. Vanaf datzelfde jaar wordt er op buur eiland Terschelling een trail georganiseerd over 50 km.
In de laatste jaren is het aanbod in trailwedstrijden verder gegroeid, waaronder een aantal lange en kleinschalige trails zoals de Duinhopper van dit jaar 362 km. Organisator Trail Events eu biedt vanaf 2018 veel trails aan waarvoor geen klassementen worden opgemaakt. Die worden daarmee niet in de cijfers meegenomen. Dat geldt ook voor al vele jaren georganiseerde gratis Sylvester Ultra Marathon en de Dutch Coast Ultra Run by Night zomer editie.
{b}En België?{eb}
In 2008 waren er 590 Belgische ultralopers met slechts 7 ultralopen in België zelf. Er werden dan ook maar 400 van de in totaal 935 prestaties van Belgische ultralopers in België zelf gelopen. Veel Walen liepen hun wedstrijden in Frankrijk en veel Vlamingen trokken naar Nederland. Het wedstrijdaanbod nam in de jaren daarna snel toe en dan vooral met trails. In 2013 waren er in België al 39 ultralopen, met vooral veel aanbod in trailwedstrijden. In 2018 waren dat er 59. In 2018 waren er in België 3632 ultralopers die samen 6901 prestaties neerzetten. Van die prestaties werd het merendeel in België zelf geleverd, namelijk 4228. Daarmee werden er door Belgische ultralopers toch nog 2673 prestaties buiten België behaald. Bij de Belgen zijn de wedstrijden van de UTMB populair met 167 finishers op de verschillende onderdelen.
Henri Thunnissen