Zaterdagmorgen 23 november rinkelt de telefoon in huize Baars. “Met Kees Smit, goedemorgen Martien. Ik kom vanavond met Meinsje met de trein naar Texel voor een paar dagen uitwaaien, en heb foto’s van Guus bij me.” Een afspraak is snel gemaakt: die zelfde avond zullen we elkaar treffen in de aula van de OSG De Hoge Berg waar de dia-show van de Spitsbergen Expeditie wordt gehouden. Ter gelegenheid van de sterfdag-herdenking van Jan Knippenberg. Kees heeft er wel oren naar om die beelden van de reis met de kleine tweemaster Pandora, met Jan Knip en 11 kameraden, van 1988 te gaan zien. Ik ben ook nog zo alert om hem aan te raden bij de stationskiosk een Runner’s World te kopen. Met daarin een In memoriam Guus Smit van Ron Teunisse (op p. 6) en bovendien een interview met Veron Lust (op p. 28/29) die ook aan Guus refereert.
Aan het eind van die avond rij ik Kees terug naar De Cocksdorp en duiken we de kroeg De Rog in, tegenover zijn logies-adres ’t Anker, waar Meinsje lekker ligt te slapen, te bekomen van een drukke werkweek. We praten eerst over het In memoriam Guus Smit dat ik meer dan een maand geleden geschreven heb en dat webmaster Cees Timmer op de dag van de crematie geplaatst heeft op de pagina’s van De Zestig van Texel binnen de website van AV Texel, zie http://www.avtexel.net en dan de knop in het linkermenu ‘De Zestig’, of gebruik de directe link:
http://www.homepages.hetnet.nl/~ceessie/in_memoriam_guus_smit.htm
Daarin staan o.a. een aantal bijzonderheden over de (onbekende) toedracht van het ongeluk van Guus, en het vervolg door de organisatie en de pers op La Réunion. Die gegevens had ik indertijd telefonisch van Kees gehoord, die ijverig alle Franse websites uitploos en stukken die hij niet volledig begreep liet vertalen. Kees vertelt nu dat er na de condoleances van de organisatie ten tijde van de crematie, daarna er eigenlijk geen nieuwe berichten meer uit La Réunion over het ongeluk van Guus zijn binnengekomen. De familie vermoedt dat het politie-onderzoek nog lopende is of in ieder geval nog niet publiek is gemaakt. Inmiddels zijn er brieven met de vraag om nadere informatie uitgegaan naar La Réunion: niet alleen gericht aan de organisatie van Le Grand Raid maar ook naar de justitie, politie, en de pers op het eiland. Daarin wordt ook gevraagd of de camera (met de allerlaatste foto’s) van Guus terecht is.
Onder het lamplicht van de spelletjestafel schuift Kees een dikke plastic map met foto’s naar me toe. Ik sla het boekje open en krijg rillingen over mijn rug. Dit zijn de foto’s van de rolletjes die in de Bed & Breakfast lagen waar Guus logeerde in Saint-Denis, de finishplaats van Le Grand Raid. Plus het rolletje dat hij onderweg bij één van de laatste checkpoints heeft afgegeven. Guus de krant lezend op het terras van de B & B, en taferelen van de markt van Saint-Denis, en van de boulevard aan de kust met reusachtige kannonen al eeuwen gericht op mogelijke indringers uit zee. Uit de tijd dat het hier een drukke scheepvaart route was toen het Suez Kanaal nog gegraven moest worden. Ook een foto van het hoofdkwartier van de ‘Secours de Montagne’. Toen Guus die foto maakte zal hij nooit bevroed hebben dat die lui een paar etmalen later een hele lange nacht naast zijn lichaam gewaakt hebben, daar hoog in de bergen.
En foto’s van de hele uitstalling op zijn B & B bed van drinken, eten, en kleding voor de wedstrijd. Plus daarbij apart uitgelicht zijn nieuwe bidonhouder, en een rugzakgordel compleet met camera-tas, en nieuwe berg-hardloopschoenen van een mij onbekend merk. Al die zaken blijken van het Amerikaanse merk The North Face, zijn gloednieuwe sponsor. Apetrots was hij stiekem op die spullen en dat sponsorschap, en de hele trip naar La Réunion bleek daarmee ook verband te houden.
Ik blader verder. Foto’s van het start-terrein aan de andere kant van het eiland. Een voetbalveld vol met tenten en militairen. Hordes hardlopers daartussen, allemaal in opgetogen stemming over het avontuur dat komen gaat. Er gaan 2600 lopers aan deze jubileum-editie (de 10e) meedoen: 2500 eilanders + 100 Fransen en buitenlanders. Guus als enige Nederlander vereeuwigd met allerlei lopers. Waaronder Didier Cougneau, een Waal die hij al kende van La Fagna, de Trail des Menhirs en andere wedstrijden in de Ardennen. Didier zal morgen (24/11) deze foto’s van ‘Gaston’ ook gaan zien, want André van de Vliert heeft zo’n zelfde pakket foto’s van de familie Smit meegekregen om ze in Olne-Spa-Olne te tonen.
Een grote tent kennelijk op het voetbal- of rugby-veld want er loopt een kalklijn over het gras midden door de tent. Met langs de rand in slaapzak gehulde lopers, proberend nog wat broodnodige uurtjes rust te vinden. En dan foto’s van Guus, liggend in de bosjes, die kennelijk wat op afstand van die tenten lekker in afzondering zijn slaap wilde vatten.
Dan beginnen de foto’s van de start om 04:00 op vrijdag 18/10. Lopers met hoofdlampjes getooid, en Guus weer met allerlei lopers vereeuwigd. Ook met plaatselijke lopers – een aantal van hen had hij al in België of Frankrijk ontmoet en daarbij is kennelijk de kiem gelegd om naar La Réunion te gaan.
Na de start vrij snel over steile, onverharde paden klimmen, naar de hoogvlakte. Schitterende opnames van dat plateau, met allerlei vegetatie waar de bioloog tal van endemische soorten vermoed die alleen op La Réunion voorkomen. En steeds foto’s door Guus van andere lopers in al die merkwaardige landschappen, plus foto’s van Guus zelf door medelopers op zijn verzoek gemaakt. Je ziet Guus in de loop van de dag afgepeigerd raken, maar steeds weer maakt hij foto’s en laat foto’s van zichzelf maken. Hier en daar een enkele kijker of een plukje toeschouwers. Steile stukjes, compleet met geimproviseerde ladders of andere hulpmiddelen om moeilijke passages te overbruggen. Stroompjes water, of rivierbeddingen met reusachtige keien. Guus genoot en nam alle tijd om het vast te leggen voor zichzelf en het thuisfront.
Een heel stuk heeft hij met een Fransman opgelopen. En ze maakten onderweg en bij de checkpoints foto’s van elkaar. Dat tekent de sfeer waarin Guus deze Grand Raid heeft gelopen: heel ontspannen en van elk deel proberen te genieten. De avond komt en Guus maakt foto’s van het checkpoint waar hij de race zal onderbreken en de nacht zal doorbrengen. De eerste lopers zijn dan al bij de finish maar voor Guus telt de klassering niet, hij wil pas bij daglicht weer verder gaan genieten. Waarschijnlijk is hij vlakbij de officiële slaaptent ergens lekker in de bush in z’n uppie gaan liggen. In één van de kranten-artikelen naar aanleiding van het ongeluk wees de organisatie op een gat van 9 uur in de doorkomsttijden van Guus dat ze niet konden verklaren. Het lijkt er op dat Guus, in afzondering van snurkende medelopers, bepaald van een goede nachtrust genoten heeft. Want de volgende foto’s zijn weer van de route, in het ochtendlicht. Het landschap wordt grimmiger en Guus blijft foto’s maken tot ook dit rolletje vol was en hij het bij de vrijwilligers op een checkpoint afgeeft. Wat op het volgende rolletje nog staat, we weten het niet, dat zat nog in zijn camera toen het ongeluk gebeurde.
Het ligt in de bedoeling om ergens in de komende weken een selectie van al die foto’s van Guus hier op UltraNed te plaatsen.
Martien Baars
baars-kliphuis@hetnet.nl
PS Aan het eind van dat In memoriam Guus Smit op de site www.avtexel.net wordt ook genoemd dat er volgend jaar een Guus Smit Memorial zal worden gehouden. Georganiseerd door AnTon Smeets, in de buurt van Tons tweede huis in Ortho in de Belgische Ardennen: over een 13 km lang parcours rond het stuwmeer van Nisramont. Dat is een heel venijnig parcours, met gevaarlijke hoogteverschillen. Guus heeft het rondje zelf verkend toen hij bij Ton in Ortho logeerde. Als datum denkt AnTon aan zaterdag 18 of zondag 19 oktober 2003, en ook het aantal af te leggen ronden moet nog bepaald worden. Nader bericht volgt binnen afzienbare tijd van Ton zelf (ton.smeets@ou.nl)
Inmiddels blijkt dat ook de ‘Coureurs celestes’ een Guus Smit Memorial hebben gepland, ergens in april/mei: een nieuwe, zware 100 km. André van de Vliert zag een aanplakbiljet tijdens Olne-Spa-Olne maar dat was het enige exemplaar dat hij niet mocht meenemen. Op de website van de ‘Coureurs celestes’ werd afgelopen week nog niets over die 100 km gemeld. http://ibelgique.ifrance.com/lescoureurscelestes
Ton zal zich ongetwijfeld willen aanpassen aan dit nieuwste initiatief, en één van de volgende jaren zijn idee kunnen realiseren. Op zich zou een Memorial-wedstrijd die elk jaar op een ander parcours (en andere datum) in de Belgische Ardennen wordt gehouden, geheel bij Guus passen: steeds weer wat nieuws om te ontdekken.
PS 2 Het email-adres van guuspsmit@hetnet.nl blijft tot nader orde in gebruik, nu bij broer Kees, indien u de familie Smit iets wil emailen