In ons geliefde ultrawereldje is de laatste tijd wat raars aan de hand. Hoewel ik zelf nog niet zo lang aktief ben op ultragebied, ben ik lang genoeg belangstellend volger geweest om bepaalde ontwikkelingen te kunnen waarnemen. De veelgehoorde roep dat ultralopers serieus genomen willen worden, begint een beetje hol te klinken in de ruimte van deze ontwikkelingen. Vandaar dat ik, na over sommige punten wat nadere informatie te hebben ingewonnen, een aantal zaken eens op een rijtje heb gezet.
1)Op 3 maart stond op UltraNed de oproep “Wie wil de redactie van UltraNed gaan helpen?”. Uit die oproep bleek dat Ton Smeets al langer dan een maand ervoor had besloten uit de redactie te treden. Blijkbaar uit onvrede met het (ontbreken van) redactiebeleid. Er wordt verder geen enkel woord meer aan vuil gemaakt. Een bedankje voor alles wat deze ultra-duizendpoot in al die jaren heeft gedaan kan er ook niet af. Deze gang van zaken roept bij mij toch wel wat vragen op. Klopt de bewering dat ons ultrawereldje zo sociaal is nog wel, als een boegbeeld als Smeets zo in stilte wordt afgeserveerd?
2)Eind vorig jaar maakten we ook wat vreemds mee. Zonder waarneembare voortekenen kwam ineens het bericht dat bondscoach Gerrit van Rotterdam besloten had ermee te stoppen. Voor iedereen kwam dit nieuws als volslagen verrassing. Nog groter was de verbijstering over het tweede deel van de boodschap. Zijn opvolger was al aangewezen. Het bleek een voor 95% van de ultralopers volslagen onbekende te zijn. Dat is heel bijzonder in een wereldje waarin bijna iedereen elkaar op z’n minst van naam kent.
3)De hierover op UltraNed ontstane discussie kwam nauwelijks van de grond. Wel kwamen we te weten dat de voorgestelde bondscoach 4 jaar geleden ook al naar deze functie had gesolliciteerd. Die mededeling vergrootte de vraagtekens bij deze voorgenomen benoeming. Waarom was hij in de afgelopen vier jaar dan nog steeds vrijwel onzichtbaar gebleven in Ultraland? Daarbij kwam nog eens grote onduidelijkheid over door hem al dan niet uitgeoefende trainersactiviteiten. De beoogde nieuwe bondscoach stelde zich ook niet nader aan ons voor via UltraNed. Hij beperkte zich tot een reactie in het gastenboek van Hinrick Klugkist, en heeft per email gereageerd op de discussiebijdrage van Dirk Westerduin. Voor ultralopend Nederland bleef hij een grote onbekende.
4)Uit het verslag van de Ultrabijeenkomst na de Midwintermarathon blijkt ineens dat Ed van Beek niet is benoemd tot bondscoach, maar tot ultra-coördinator. De reden voor deze plotselinge wijziging blijft onduidelijk. Volgens Van Beek is de “naamswijziging” gevolg van het feit dat hij geen “ultra-trainer” is. Tot aan deze bijeenkomst werd echter door iedereen geschreven over de overdracht van de functie van bondscoach. Nu blijkt Gerrit van Rotterdam het coachen van selectieleden nog steeds voor zijn rekening te nemen.
5)Van Beek deelt op die Midwinterbijeenkomst mee zo goed als zeker twee sponsoren voor de ultraselectie te hebben gevonden. In de loop van februari wordt meer duidelijk, en dan zal hij de details hierover ook naar buiten brengen. Het is al lang april, en we wachten nog steeds op nadere mededelingen.
6)Een beetje verwarrend was het feit dat tegelijk met de discussie over de nieuwe bondscoach, ook een discussie onstond over de kritiek van Peter Stein op het niveau van de Nederlandse ultraselectie. Ook die discussie op UltraNed bloedde snel dood, nadat Theo de Jong iedereen gelijk had gegeven. Maar op andere plaatsen werd er wel druk over gepraat, en wie toevallig op een site van een selectielid terecht kwam, kon in stevige bewoordingen lezen hoe er over Stein werd gedacht. Wat me vooral verbaasde was dat er geen nadere reactie van Peter Stein zelf kwam. Nu is me gebleken dat die er wel is geweest, maar dat die door de redactie niet op UltraNed is gezet.
7)Opvallend is het verwijt van de betrokken coaches aan de critici dat ze zich op onjuistheden baseren en niet eerst contact hebben opgenomen (Van Beek) of zich niet vantevoren van de juiste feiten op de hoogte hebben gesteld (Van Rotterdam). Ik krijg het gevoel dat hier de dingen worden omgedraaid. In een volwassen en open samenleving zouden juist de betrokkenen zelf veel meer openheid van zaken hebben moeten geven. Het initiatief tot informatie had bij hen en bij de KNAU moeten liggen. Anno 2005 is een benoemingsprocedure als deze echt niet meer te verkopen. “Het verdient geen schoonheidsprijs” zegt Van Rotterdam. “Een grof schandaal” vindt Dirk Westerduin. Ik denk dat de waarheid er ergens tussenin ligt. Een feit is wel dat je in de media doorlopend verhalen over het slechte functioneren van de KNAU tegen komt.
8)In een bomvol Potvis-zaaltje heerste een verwachtingsvolle sfeer bij het Spartathlon-verhaal van Koos Rademaker en Ron Teunisse. Velen waren speciaal voor Ron naar de Potvis gekomen. De betekenis die hij voor ultralopend Nederland heeft valt niet uit te drukken. Mede door zijn columns heeft hij een plek in het hart van talloze lopers veroverd. Niet omdat die lopers het in alles met hem eens zijn. Maar ze herkennen in Ron iets authentieks. Zijn eigenzinnige kijk, die hij verwoordt zonder een blad voor de mond te nemen, heeft hen vaak aan het denken gezet. Ron twijfelt aan alles, de zin van het leven, het nut van lopen, en komt al twijfelend vaak met een uitgesproken mening naar voren (“Ik heb overal een mening over en nergens verstand van, dat is volgens mij beter dan andersom”). Hij mag hevige kritiek uiten, het wordt van hem gepikt. Misschien vooral ook door het feit dat hij meer dan eens zijn benen heeft laten spreken op een manier die bewondering afdwingt. Op Texel realiseerde ik me ineens hoezeer we dat vertrouwde geluid van Ron in Runners World hebben gemist. Maar die Potvis-avond illustreerde ook hoe functioneel het kan zijn om met afwijkende visies te worden geconfronteerd. Ze werken als zout in het eten, en verrijken het leven. Als mens (en loper) wordt je niet alleen gevormd door normen en opvattingen die je overneemt, maar ook door meningen die je afwijst. Maar dan moet je daar wel kennis van kunnen nemen.
Waar wil ik met dit verhaal naar toe? Wel, ik constateer in ultralopend Nederland en op UltraNed in toenemende mate koudwatervrees. Juist in een periode dat er heel wat te melden en te discussiëren valt, kenmerkt UltraNed zich ineens door stilzwijgen en het ontbreken van relevante informatie. De bonte rij van loopverslagen die overblijft, geeft UltraNed eerder het karakter van een schoolkrantje dan van een volwassen medium. Het is ook paradoxaal dat het volkje, dat bij het lopen veel pijn en zware uitputting aandurft, een teer zieltje blijkt te hebben als het om kritische opinies gaat. Wie zei ook al weer dat ultralopen voor 80% een mentale kwestie is?
Het ultralopen is er niet mee gediend (zeker niet als topsport) als we angstvallig alle kritiek buiten de deur proberen te houden en ons beperken tot het elkaar complimentjes maken over geleverde prestaties. Zelfkritiek en zelfrelativering zijn onmisbare ingrediënten voor topsporters. In dat opzicht zijn zelfs Peter Stein en Ron Teunisse het eens. (Ron in juli 2000: “Misschien kunnen ultralopers die denken al heel wat bereikt te hebben, wat bescheidenheid leren van Don Ritchie”). Is het toeval dat Marc Papanikitas, de ultraloper die momenteel zege na zege boekt, ook degene is die in zijn fraaie stukjes veel humor, zelfspot en relativering toont? Hij schrijft ook als hij volledig gefaald heeft. Na Winschoten kregen we op UltraNed een uitgebreid verslag over de prestaties van het Nederlandse team, maar na het echec van Brno trad een oorverdovende stilte in…
De botsing van tegengestelde visies brengt de mensheid meestal verder, anders dachten we nog steeds op een platte pannekoek te leven. Kritische stukjes op UltraNed, gevolgd door discussie, zijn wel degelijk zinvol. De redactie moet daar vrij in durven zijn. Natuurlijk mogen wel eisen worden gesteld aan de manier waarop kritiek wordt geuit. Daarover zou de redactie zonodig met de auteurs in overleg kunnen treden, zonder dat dit hoeft te ontaarden in censuur. Laat ik concreet worden:
1) Het op dezelfde dag verschijnen van de stukken van Peter Stein en Hinrick Klugkist was uitermate verwarrend. De redactie had de schrijvers kunnen voorstellen met publicatie van één van die bijdragen een tijdje te wachten.
2) Op beide stukken was (afgezien van de eigenlijke inhoud) wel iets aan te merken met betrekking tot vorm en doelstelling. Wilde Hinrick een cynische column schrijven of een openingsstuk van een serieuze discussie? Maakte Peter Stein wel voldoende duidelijk waarop hij kritiek wilde spuien? Het is bijna niemand opgevallen dat Stein eigenlijk hetzelfde zei als Jan Knippenberg in 1992: “Je moet alleen als ploeg deelnemen met lopers die onder de 7.30 uur kunnen blijven. Je stelt op de marathon ook geen mensen van 3 uur op” (zie UltraNed 29 juli 2004). Veel langzame plezierlopers hebben in zijn stuk gelezen dat Stein geen enkel respect voor hun activiteiten heeft, en ik weet dat die indruk niet juist is.De redactie zou een auteur kunnen voorstellen om zaken iets anders te formuleren of te redigeren, en als de schrijver daar niet aan wil, het stuk met een kort begeleidend commentaar kunnen plaatsen.
Het vrije woord en de confrontatie van verschillende opvattingen zijn waardevolle zaken in onze samenleving. Daar kunnen we niet zuinig genoeg op zijn. Natuurlijk willen we geen uitwassen, waarbij mensen onnodig worden gekwetst en gegriefd. Van iedereen mag worden verwacht dat hij/zij met wat gevoel voor verantwoordelijkheid (of gewoon fatsoen) gebruik maakt van het recht op vrije meningsuiting. Maar laten we ook niet te angstig en lichtgeraakt zijn. Je moet tegen een stootje kunnen.
In elke sport speelt de nationale selectie een in het oog springende rol. Elke sportbeoefenaar spiegelt zich daar een beetje aan, en heeft er een mening over. Wat het voetbal betreft beschikt Nederland over miljoenen bondscoaches. Discussie hoort daarom ook bij dit instituut. Elke aspirant-bondscoach moet zich realiseren dat hij onderwerp van discussie wordt. Dat hoort erbij. Blijkbaar heeft Ed van Beek zich dat, in de vier jaar dat hij in de wachtkamer zat, nog steeds niet gerealiseerd. Anders had hij niet zo verongelijkt op de loskomende kritiek gereageerd. De betrokken achterban wil weten wie de persoon in deze publieke functie is, wat zijn achtergrond is, en wat zijn ideeën zijn. Pas daarna komt het stadium van vertrouwen geven. Als Van Beek zich beter had gepresenteerd, en een beetje begrip had getoond voor de frustraties over deze anachronistische benoemingsprocedure, zou hij het eerste stukje vertrouwen al binnen hebben gehaald.
Ik hoop dat ik het mis heb, als ik een tendens bespeur naar koudwatervrees, geslotenheid en geheimdoenerij. Als ik dingen op een rij zet, ontkom ik echter niet aan een gevoel dat vooral bij gesloten geloofsgemeenschappen (zwarte kousen of oranje jurken) wordt opgeroepen. Ik prefereer openheid, duidelijkheid, informatie.
Ik zou me ook graag willen laten overtuigen van het feit dat ik de ontwikkelingen te somber in zie. Daarom meneer Van Beek: presenteer u aan het volk. Liefst met een foto, zodat we weten hoe u er uit ziet. En leg ons uit wie u bent en wat u van plan bent.
En redactie: vertel ons iets meer over het redactiebeleid. Wordt UltraNed een veredeld buurtkrantje, of mogen we blijven hopen dat het functioneert als volwassen medium, met af en toe een pittige discussie?
O ja, zou ik het bijna vergeten: Ton, nog geweldig bedankt voor al jouw werkzaamheden.
Dik Jagersma, Groningen, 8 april 2005
Noot van de redactie:
1) Er is geen specifiek redactie beleid, dit ontbreekt al sinds de start van Ultraned. Ultraned plaatst gewoon alles wat met de marathon en ultra te maken heeft, tenzij het kwetsend of absoluut niet terzake is. JA, ultraned is niets meer of minder dan een buurtkrantje, sterker nog daar zijn nog advertentie inkomsten om de jounalisten en fotografen te betalen, Ultraned is van en voor de loper. Wie geinteresseerd is in sensatie en reality soaps maar geen verslagen wil lezen is dus op de verkeerde site.
2) Zowel Gerrit van Rotterdam en Ed van Beek – die overigens niet zo onbekend is dan het artikel doet vermoeden, tik gewoon eens “beek” in bij de uitslagen – had en heeft altijd als eerste prioriteit het organiseren van de kampioenschappen en bijbehorende selecties. Verantwoording is alleen aan de bond verschuldigd. Natuurlijk hebben wij – Ultraned – ook vaak aangedrongen op informatie. Echter kan die alleen dan gegeven worden als die er is EN er duidelijkheid is. Ed van Beek heeft aangegeven deze informatie zeer binnenkort aan te leveren als helder is wat er gaat gebeuren. Dit ligt momenteel buiten zijn bereik, maar in handen van de IAU, IAAF en WMA.
3) Ik zal alsnog het antwoord van Peter Stein publiceren wat hij ons enige weken gelden zond, het is destijds niet geplaatst om reden dat het niets toevoegde aan de discussie en verder niets te maken had met de ultra. De toon die eruit spreekt moet de lezer zelf maar beoordelen. Schijnbaar hecht Peter er aan om nog een paar mailtjes extra te krijgen anders had hij de auteur van dit artikel niet ingelicht.
Het is jammer te constateren dat er een kampje is ontstaan wat zich schijnbaar tot doel heeft gesteld om regelmatig tegen schenen te schoppen. Wat de reden is van deze kabouter machtstrijd is mij een raadsel, tenzij er iemand anders verschikkelijk graag bondscoach wil worden, want als redactie lid heeft eenieder zijn kans gehad.
Tom Hendriks